sábado, 23 de novembro de 2013

BENITO PARDO DE FIGUEROA

O venres pasado proxectouse no Auditorio da Xuventude unha triloxía de documentais "Atlántica memoria" sobre as figuras de catro personaxes que tiveron protagonismo na (mal?) chamada Guerra de Independencia española (1808-1814): Benito Pardo de Figueroa, o seu sobriño Baltasar Pardo de Figueroa, Joaquín Miranda Gayoso (V Conde de S. Román), e Pedro Caro Sureda (Marqués de la Romana). Todos eles foron nobres que fixeron carreira militar e os dous primeiros están directamente ligados ao Pazo de Fefiñáns. Os documentais foron elaborados por Jose Antonio Durán e a súa productora audiovisual, e proxectáronse recentemente na TVG.

Cos datos que nós tiñamos e os que nos proporcionou o visionado dos documentais, intentaremos facer unha reconstrución breve das vidas de tío e sobriño. Nesta entrada falaremos do tío.



Benito Pardo de Figueroa Valladares naceu no Pazo de Fefiñáns de Cambados en 1755. Era o fillo máis pequeno do III Marqués de Figueroa, Baltasar Manuel Pardo de Figueroa e de Ana Jacoba de Valladares, IV Vizcondesa de Fefiñáns. Como soía suceder cos fillos menores das grandes familias nobres que non herdaban o título nin as propiedades (que pasaba ao fillo máis vello), dedicouse á carreira militar, onde destacou xa dende moi novo. Viaxa a Nova Orleans, capital da Luisiana, como Capitán de infantería ás ordes do Conde de Gálvez. Rematada a Guerra dos sete anos (1756-1763), España tivo que entregar a Florida a Gran Bretaña e a cambio é compensada por Francia coa entrega da Luisiana. Neste contexto estala a Guerra de independencia das colonias inglesas de norteamérica que españois e franceses apoiarán co ánimo de debilitar ao seu tradicional inimigo inglés. Será o Conde de Gálvez e as tropas que el dirixe, quen consigan recuperar o territorio da Florida. Foi Benito Pardo precisamente unha peza importante para Gálvez na famosa batalla de Pensacola (1781), importante victoria española que permitiu posteriormente recuperar Florida. Pero máis importante foi aínda para os americanos que precisaban de todos os apoios posibles na súa loita contra os ingleses.

Tropas españolas loitando en Pensacola

Na rica e cosmopolita cidade de Nova Orleans Benito Pardo coñece á súa futura muller, daquela aínda unha nena, Adelaida Destrehan, fillastra do Conde de Gálvez. Tamén se relaciona con representantes dos rebeldes americanos coma os Adams (pai e fillo) futuros 2º e 6º presidentes dos EEUU. A victoria posterior da milicia americana sobre un experimentado e disciplinado exército inglés asombrará ao de Fefiñáns e inspirará sen dúbida a orientación das reformas militares que acomete cando volve a España.

Escudo familiar no Pazo Fefiñáns coa serea dos Mariño de Lobeira e as armas dos Valladares (axedrezado), Sarmiento (círculos ou roeles) e Figueroa (as follas de figueira)
 

En 1786 morre o conde de Gálvez e a súa viúva decibe volver a España, instalándose en Madrid. A casa convírtese nunha extensión do ambiente intelectual de Nova Orleans, onde circulaban as ideas da Ilustración e a influencia das ideas revolucionarias francesas. Anos antes tamén retornara Benito Pardo e agora decide casar coa fillastra de Gálvez, Adelaida. A viúva e os seus fillos vivían un momento de ruína económica e Benito ten o xesto de renunciar á dote que os fillos fidalgos estaban acostumados a percibir da noiva. Durante a campaña militar dos Pireneos e o Rosellón empeza a facerse célebre o reximento que dirixe, coñecido como "da Princesa". Nace o seu primeiro fillo, Benito. Continúa a súa carreira militar, é nomeado Mariscal de campo e convírtese en home de confianza de Godoy que o nomea Inspector Xeral de Infantería. Dende este posto acomete unha serie de reformas que imitan en parte as características do exército de milicias americano e que van axudar a modernizar o exército español e preparalo para as terribles loitas que virán trala invasión napoleónica.

Neste momento a coroa española sigue sendo aliada de Francia, e inimiga de Gran Bretaña, incluso despois do estalido da Revolución e o acceso ao poder de Napoleón, pero non vai ser por moito tempo. Neste contexto Napoleón decreta o bloqueo continental para boicotear o comercio inglés con calquer porto europeo. Impón así a invasión de Portugal, na que vai colaborar España. Será Benito Pardo o autor do plan de intervención hispano-francés en Portugal e en relación a isto instálase coa súa familia en Cidade Rodrigo, perto da fronteira portuguesa, alí se manifesta por vez primeira a grave enfermidade da súa muller. Buscando unha cura para ela trasládase a París, levando a Adelaida e aos seus fillos Benito e Clementina. En 1802 morre Adelaida, é enterrada no cemiterio de Montmartre de París. Profundamente deprimido dedícase aos estudos humanísticos, outra das súas paixóns. Falaba inglés, francés, portugués e  traduciu do latín ao grego ao poeta Horacio. Dende París informaba a Godoy sobre a Corte Napoleónica. En 1805 Godoy mándao como embaixador a Berlín. Alí entrevístase con Napoleón, que esixe a España a participación no bloqueo. Benito Pardo recomenda ao Marqués de la Romana para dirixir as tropas españolas que atacarán a Europa do Norte e Dinamarca para loitar cos ingleses. Participará nesta campaña o reximento da Princesa que fora entrenado por Benito Pardo, dirixido agora polo seu parente o Conde de S. Román e no que había tamén tropas galegas.

 Litografía coloreada ilustrando o libro Manual do soldado español en Alemania, editado en Munich en 1807

Pero as circunstancias históricas estaban cambiando e as alianzas políticas ían ter que ser reaxustadas. A presenza das tropas francesas no territorio español levantaba cada vez máis desconfianza, os ingleses manobraban para achegarse aos españois. Neste contexto o Marqués de la Romana asiste á deserción de parte das súas tropas en Dinamarca que se pasan a navíos ingleses para seren transportados de novo a España a loitar cos franceses, incluído o Conde de S. Román. Estamos en 1807 e Benito Pardo é enviado a S. Petersburgo como embaixador. Alí chegaranlle as tráxicas novas dos enfrontamentos entre españois e o exército napoleónico. Jose Antonio Durán considera que o de Fefiñáns dáse conta de que no momento en que o territorio peninsular se convirte no campo de batalla entre franceses e ingleses, só unha alianza entre Gran Bretaña e Rusia pode resolver a situación. E decide unha dobre estratexia, mentres el se mantén fiel ao novo monarca Xosé Bonaparte, que o ascende a xeneral, manda ao cónsul Francisco Cea Bermúdez que negocie unha alianza entre a España antinapoleónica, Gran Bretaña e Rusia. Co inicio da invasión napoleónica de Rusia é expulsado do país e refúxiase na cidade letona de Riga, onde morre en 1812. Firma a súa acta de defunción, John Quincy Adams, amigo dos tempos de Nova Orleans e agora embaixador dos EEUU en Rusia (antes de ser presidente dos EEUU). E será el quen primeiro se faga cargo da súa filla Clementina, ata que esta casa co novo embaixador en Rusia, precisamente un irmá de Cea Bermúdez.

Benito Pardo representa o prototipo de intelectual español dividido entre a simpatía pola modernidade das  ideas que saíron da Revolución Francesa e a oposición á tiranía napoleónica e as aldraxes que cometía o exército francés no teritorio peninsular. Foron chamados "afrancesados" e foron duramente represaliados cando se produce a volta de Fernando VII despois da derrota napoleónica. Outro exemplo similar é o de Pedro Pablo Bazán de Mendoza, tamén cambadés. Cremos que a traxedia "das dúas españas" que levou a tantas loitas civís nos ss. XIX e XX, é dicir o enfrontamento entre os que aspiraban á modernidade e os que querían que nada cambiase, empezou aquí. E a península viviu a contradición de ver que as tropas napoleónicas traían estas novas ideas que falaban de liberdade, igualdade e fraternidade e ao mesmo tempo comportábanse como máquinas bélicas que violaban mulleres, confiscaban a comida, queimaban os campos... A intelectualidade da época contemplouno con amargura e dubidando de que lado poñerse: a cabeza estaba nun lado, o corazón noutro.

Francisco de Goya, gravado da serie dos Desatres da guerra, Goya tamén foi considerado  un "afrancesado", en 1824 exiliouse a Francia, onde morreu
 

sábado, 9 de novembro de 2013

Un día coma hoxe, fai 54 anos, morreu Ramón Cabanillas

O xornal La Voz de Galicia publicaba esto ese día, corría o ano 1959:


A comitiva fúnebre saía da casa da súa filla Ramona, onde faleceu, na rúa Hospital. Pódese ver nesta foto que gardan no Museo de Pontevedra:

Non é posible dicilo conseguridade pero adiviñamos a alta figura de Juan Gil Armada, Marqués de Figueroa (alcumado "pito bebendo")  diante do cadaleito ou a de José Filgueira Valverde, máis á dereita, baixo o marco da porta da casa. Gran parte da intelectualidade galega asistiu ao enterro. Abaixo o poeta Celso Emilio Ferreiro portando o féretro.


A comitiva percorreu as rúas de Cambados dende a casa da filla ata o cemiterio de Fefiñáns onde sería enterrado


Nesta foto que nos facilitou Pitusa Vidal Cabanillas aparecen retratados os tres fillos varóns, José á esquerda, e á dereita primeiro Manuel e logo Ramón. Diante do cadaleiro, de traxe, o seu neto Tano.

O noso poeta ficou soterrado no Panteón familiar co epitafio que el mesmo pediu no poema "Encomenda". Pero os seus restos serían  trasladados anos despois (1967) ao Panteón de Galegos Ilustres de Santiago onde siguen hoxe.


Rematamos lembrando a petición que fixo en numerosas ocasións o académico cambadés Francisco Fernández Rei de que se indicase cunha placa a casa da rúa Real onde viviu moitos anos Cabanillas e a casa da rúa Hospital onde morreu. Así como que se sinalice un roteiro para que veciños, veciñas e visitantes,  poidan percorrer os lugares máis significativos da nosa vila relacionados coa vida do poeta.

Lembrar tamén que hoxe se fai entrega da edición deste ano do premio Cabanillas e se fai un concerto homenaxe ao poeta no auditorio da Xuventude ás 21 horas




sábado, 19 de outubro de 2013

DOCUMENTAL "VIAJE POR GALICIA" DE 1929

Rodouse este documental en 1929 coincidindo coa exposición Iberoamericana de Sevilla. Ten especial interese por ser o único documental de longa duración con imaxes tomadas antes da Guerra Civil, foi realizado por Luis R. Alonso. Xa tivemos ocasión neste blog de falar doutro documental onde aparecen imaxes de Cambados pero era de data moi posterior, 1959.

Dura 105 minutos e foi restaurada a cinta recentemente polo Centro Galego de Artes da Imaxe (CGAI). Fai un percorrido polas catro provincias galegas. A provincia de Pontevedra empeza no minuto 50 co Pazo de Oca da Estrada, continúa con Caldas de Reis e Vilagarcía. Cambados aparece no minuto 53:32. E logo achégase á igrexa do Mosteiro, Río Lerez e Pontevedra capital. Paga a pena.


sábado, 14 de setembro de 2013

CAMBADOS VISTO POR FRANCISCO LLORÉNS

Pois xa postos seguimos con pintores. Francisco Lloréns naceu na Coruña en 1874. O  pai, comerciante, era de orixe catalán, a nai galega. Seguindo a tradición familiar, Francisco iniciou estudos na Escola de Comercio da Coruña pero acaba matriculándose tamén na Escola de Artes e Oficios onde descubre a súa verdadeira vocación. Decide trasladarse a Madrid e completar os seus estudos na Escola de Bellas Artes de San Fernando, onde tivo como mestre ao paisaxista Carlos Haes. Disfrutou dunha bolsa de estudos na Academia de España en Roma que aproveita para coñecer a arte italiana e europea, especialmente de París e os Países Baixos. En 1906 volve á Coruña. Casa con Eva Rodríguez, filla dun coñecido médico coruñés en 1918, da que enviuva en 1925 dous meses despois de nacer a súa segunda filla. Deste episodio tivo ocasión de falar neste blog Luís Rei. Uns anos antes gañara a Cátedra de debuxo artístico na Escola de Comercio de Madrid, onde se instala definitivamente, a Galicia virá sobre todo nos veráns pero non perde contacto coa Terra e a Arte galega. Foi un dos organizadores da Exposición de Belas Artes celebrada na Coruña en 1917 e na que participaron os artistas galegos máis senlleiros da época dos que Lloréns era bo amigo.


Foto dos participantes na Exposición de Arte Galego no recén inaugurado Palacio Municipal do  Concello da Coruña en 1917. De esquerda a dereita de pé: Alfredo Tella, o pintor Manuel Abelenda, o xornalista Alejandro Barreiro, o pintor pontevedrés Carlos Sobrino, o arquitecto Antonio Palacios, José Seijo Rubio, o pintor Álvarez de Soutomaior, Francisco Lloréns, Castelao, Concheiro, o crítico madrileño José Francés, Emilio Madariaga (co chapeu nas mans) e González del Villar, hai dúas persoas sen identificar. Sentados: Sra de José Francés, Condesa de Pardo Bazán (que leu o discurso inaugural) e Puga (“Picadillo”), alcalde da Coruña.

 En 1920 nos xardíns do Balneario de Mondariz onde o seu amigo Cabanillas, que lle dedicou varios poemas, ingresa na Academia Galega. De pé á esquerda Lloréns, Eladio Rodríguez, secretario da Academia, Enrique Peinador, propietario do Balneario, o arquitecto de Porriño Antonio Palacios e Ramón Cabanillas. Sentada a muller de Lloréns, Eva Rodríguez. Cabanillas escribe un poema na súa honra nas costas deste retrato feito polo fotógrafo vigués Saraiba.

Participou na homenaxe ao seu amigo Asorey que lle tributaron en Cambados en 1922 e ese verán e algún máis visitou a nosa vila e deixou varios debuxos e pinturas das nosas paisaxes que hoxe traemos aquí.

A RÚA HOSPITAL




A PRAZA DE FEFIÑÁNS




E rematamos cun magnífico lenzo da praza en día de Mercado que ten unha familia de Santiago


Doutro lenzo pintado en Cambados, e do que xa se falou, descoñecemos o paradoiro e só se conserva unha fotografía en branco e negro. Alguén sabe onde pode estar?


martes, 10 de setembro de 2013

O VERDADEIRO GAITEIRO DE CAMBADOS

Gaiteiro de Cambados, Ramón de Zubiaurre, 1917, aparece a reproducción que conservan na fototeca do Ministerio de cultura


Fixen xa fai bastante tempo (2013) unha entrada sobre os cadros que Ramón de Zubiaurre pintou durante a súa estancia en Cambados en 1917. O bó da información en internet, é que é moi accesible e moita xente pode vela e corrixila. Fai uns días escribiume Encarna Magariños dende o Grove para dicirme que quizais tiña mal identificada a obra O Gaiteiro de Cambados. Efectivamente así era e grazas aos enlaces que me facilitou agora podo corrixir a información. Grazas!

Ramón de Zubiaurre, visitou Cambados no verán de 1917, acababa de casarse con Isolina Gállego e escolleron Cambados para pasar a lúa de mel. O pintor vasco aproveitou a estancia para pintar dous cadros que hoxe descoñecemos onde están, pero conservamos fotografías, e un poema que fixo o noso poeta Ramón Cabanillas  despois de haber contemplado os cadros. No xornal vilagarcián Galicia Nueva do 2 de agosto de 1917, aparece un artigo de Dositeo Ulloa no que se di o seguinte:


“Ofrecí ayer ocuparme de ellos con el espacio que merecen y voy a intentarlo, a pesar del convencimiento que tengo de que es labor superior a mis fuerzas. Dos son los cuadros. Uno, que titulará “ El gaitero de Cambados”, y otro, “Veterano del Callao”. Vamos a detenernos un momento ante el primero, de un estilo arcaizante: representa a nuestro convecino Eugenio Barros, con la clásica gaita gallega, como descansando de interpretar una “enxebre” muñeira. El parecido es inmenso y sólo como retrato tendría gran valor artístico si lo atrevido y valiente de su colorido no hiciese llamar nuestra atención al fondo del cuadro. El Palacio de los antiguos condes de Maceda, la gran plaza del Mercado, la iglesia de San Benito de Fefiñanes y, a lo lejos, unos umbrosos pinos de Tragove, de nuestro incomparable Tragove, todo ello bañado por una melancólica luz solar poniente, que principalmente se refleja en la parte superior de las dos torres de San Benito, carecerían para nosotros de mérito artístico si no nos conmovieran de manera distinta del natural; y esto es, en nuestro pobre juicio, lo que da el cuadro que nos ocupa el verdadero título de obra de arte, pues de otra manera no pasaría de ser una buena obra de selección. Todo en el cuadro de Ramón de Zubiaurre responde a un sentimiento de austeridad; así que en él nada hay inarmónico, ni insertonado ni de mal gusto. La “pose” es algo tizianesca (…). Así y todo, los dos cuadros de Zubiaurre son notabilísimos y ellos solos demostrarían que el siglo de oro de nuestra pintura no ha desaparecido. Los dos tipos de los cuadros son bastantes para levantar la bandera del regionalismo. Las dos obras de Zubiaurre serán expuestas en la “Asociación de Artistas Vascos” de Bilbao.

Nuestra cordial enhorabuena al ilustre pintor, que en el corto espacio del tiempo que estuvo entre nosotros tan bien supo interpretar a nuestra Galicia irredenta.


No cadro retrátase ao gaiteiro Eugenio Barros, en primeiro termo pero sin ocupar o centro da composición, por detrás unha cortina que corresponde seguramente á estancia do pazo no que aparece retratado. Ao fondo unha vista da "Praza do Mercado", coa Igrexa de S. Bieito, na que é posible ver a escalinata orixinal mirando cara o sur. Por detrás aparecen as casas pintadas en branco como era costume nesa época encalalas. E tamén se poden ver os piñeiros de Tragove dos que fala o texto anterior e probablemente máis ao fondo a  Illa de Arousa ou a outra banda da Ría.

E este é o poema que escribiu Cabanillas, publicado por vez primeira en A Nosa Terra o 10.10.1917 e posteriomente aparece na 2ª edición de Vento Mareiro (1922):

O GAITEIRO DE CAMBADOS

(Lenzo de D. Ramón de Zubiaurre)

Este gaiteiro celta dos ollos azuados,
un pouco destes días, un pouco lexendario,
labrego un anaquiño, mariñeiro outro anaco,
que recorda as imaxes solenes do Ticiano,
vén da caste daqueles varudos lusitanos
que loitaron de Roma cos fortes lexionarios.

Este gaiteiro celta dos ollos azuados,
no segredo curruncho da súa alma de bardo
e no fol da súa gaita, pechou os hinos sagros
e os berros loitadores dun pobo rudo e bravo
que nas noites de lúa, á soma dos cabalos,
adorou no misterio uns dioses xa enterrados,
o alalá namorante, relixioso e nostálxico,
e a alborada ridora, feita de limpos raios
do morno sol nacente, de pingotas de orballo,
de arumes das roseiras, de chíos dos paxaros.

Este gaiteiro celta dos ollos azuados,
cando o sol alumaba o vello campanario,
cando estaban desertas a praza e mais o adro,
e o mar era un espello, e o vento repousado
bicaba as pedras negras do silenzoso pazo,
veuno e trúxoo a este lenzo, con todo o seu encanto,
Don Ramón de Zubiaurre, o mozo pintor vasco.


Veterano del Callao. Ramón de Zubiaurre. 1917, está datado e asinado. Esta obra era identificada en algúns textos como o gaiteiro, está claro que non o é. Pola información que deixaron (unha vez máis) persoas anónimas nos comentarios sabemos que o cadro foi subastado en 2014.

Encarga Magariños facilítanos máis datos e envía esta nova:

Corresponde ao xornal El Progreso,5 de maio de 1919 e confirma que as dúas obras de que falamos estiveron expostas na Exposición de Bos Aires de 1919. E fala doutra obra: "Joven Gallega" que pudo pintar tamén durante a súa estancia en Cambados.



REMATAMOS PEDINDO COLABORACIÓN:

ALGUÉN SABE DO PARADOIRO DESTES CADROS?

Agradeceriamos que nos facilitasen algún dato, nós e tamén  o Museo de Bellas Artes de Bilbao que ten unha magnífica colección de pintura vasca.

Agradecemos aquí a  Mikel Urizar, xefe do arquivo deste museo, os datos que nos enviou.



sábado, 7 de setembro de 2013

"EL CLUB DE LA TIJERA"

Falouse na entrada anterior deste peculiar club que se reunía na taberna de Pepe Ínsua fronte á casa de Dona Lucila e que a súa principal ocupación era "facer traxes" aos cambadeses e cambadesas. Reproducimos de novo o texto:

“Había a la sazón en Fefiñanes, enfrente a la casa en que vivió Valle, una taberna sui generis, propiedad de Pepe Ínsua, un veterano de la guerra de Cuba, a la que concurrían, formando peña especial, unos cuantos amigos de la localidad, que pasaban el tiempo trazando planes, preparando conquistas o utilizando aliquando sus dicharacheras lenguas en reformar los trajes de los vecinos... ó de las vecinas, aun cuando en ocasiones la tal reforma saliese... un poco apretada ó excesivamente ancha. Gente joven, alegre, con inquietudes de tipo intelectual, que estaba al día del movimiento cultural de España y que seguía la campaña iniciada en torno a la figura y a la obra de Valle-Inclán. Alli se reunían, entre otros, formando la élite de la tertulia, bautizada luego con el nombre de “Club de la Tijera”, el siempre pulcro y ceremonioso Juanito Vidal, el humorista Manolo Sánchez Peña, el hercúleo Emilio Cid, el prosaico Antonio Pillado, Pepe Fraga, Pedro Vidal y su hermano Enrique".

Nunha foto que nos pasou Pitusa Vidal Cabanillas, neta do noso escritor, aparecen retratados moitos  destes personaxes, así como Ramón Cabanillas que acababa de volver de Cuba en 1912, en relación á enfermidade e morte da súa nai, e a onde retornaría uns meses despois. Corresponde á comida coa que os amigos de Cabanillas o agasallan á volta da súa primeira viaxe a Cuba. A foto foi tirada na casa de José Fraga, alcumado Furruxe, na horta do que hoxe é a biblioteca municipal e no reverso da propia foto aparecen identificados os asistentes. Moitos deles pertencen a este "selecto" clube.

 No reverso da foto aparece escrito: Banquete a Ramón Cabanillas al llegar de Cuba en su primer viaje.

E relaciona os personaxes retratados empezando por Ramón Cabanillas que é o que está con gorra, á esquerda da columna e  a continuación en sentido antihorario: Enrique Vidal Oubiñas (o farmacéutico), Antonio Pillado Otero (avó de Xoán Antonio Pillado), José Fraga Peña (propietario da casa), Joaquín Pomares Santos (está de costas), Ramón Panadero, Juan Vidal Bobo ("Juanito Vidal"), Manuel Rovira Carreró (médico), Emilio Cid Arias ("El hercúleo"), Cándido Betanzos Charlín, Pablo Roig Rovira, Leoncio González Salazar, Benito Silva Neira (músico), Manuel Ramallo, Joaquín Sánchez Peña (cronista de Cambados e irmán de Manolo Sánchez Peña, outro membro do clube), Pedro Vidal Oubiñas (irmán do farmacéutico), Ernesto Zárate Ambrós (o da festa do albariño), José Ínsua Fernández (o taberneiro?) e Leopoldo Vidal Álvarez (apenas se ve detrás da columna).

martes, 3 de setembro de 2013

VALLE- INCLÁN EN CAMBADOS

Ramón José Simón Valle Peña, máis coñecido como Ramón María del Valle-Inclán, apelido que el mesmo recuperou do seu avó, viviu en Cambados de 1912 a 1916. Cando se instala en Cambados coa súa familia tiña 46 anos. Iniciara facía tempo os estudos de dereito en Santiago que tivo que deixar debido á morte de seu pai, pero xa entón lle tiraba máis o periodismo e a literatura. Viaxou a México e Arxentina e coñeceu á actriz Josefina Blanco coa que casou. Viviu en Madrid e na tertulia do Novo café de Levante contactou e fixose célebre entre a intelectualidade madrileña. E volve a Galicia en 1912 en relación probablemente á morte da súa nai.


Casa da rúa real onde pararon Valle e a súa familia. A foto é dos anos 50, moito despois de estadía de Valle-Inclán, vese un surtidor de gasolina no primeiro termo

 E como dixemos instálase coa súa muller e a súa filla en Cambados en 1912, nunha casa alugada á Lucila Fernández-Soler viúva de Eugenio Fraga Padín, que á morte do seu home marchara a vivir a Santiago. Nesta casa estivo a primeira farmacia de Fefiñáns rexentada por Enrique Vidal. Parece ser que posteriormente viviu tamén nunha casa da rúa Carreira, propiedade do avogado José González Fraga. A estancia en Cambados alternábase con estadías breves en Madrid ou a viaxe que fixo en 1916 a Francia como corresponsal na Guerra Europea que estalara en 1914.

Valle-Inclán na casa de Dona Lucila

O historiador José Caamaño Bournacell fala da estadía de Valle en Cambados no libro Estampas de Cambados de 1953, alí conta diversas anécdotas co seu peculiar estilo medio histórico medio literario, como esta que parece que lle contou Enrique Vidal:

“Había a la sazón en Fefiñanes, enfrente a la casa en que vivió Valle, una taberna sui generis, propiedad de Pepe Ínsua, un veterano de la guerra de Cuba, a la que concurrían, formando peña especial, unos cuantos amigos de la localidad, que pasaban el tiempo trazando planes, preparando conquistas o utilizando aliquando sus dicharacheras lenguas en reformar los trajes de los vecinos... ó de las vecinas, aun cuando en ocasiones la tal reforma saliese... un poco apretada ó excesivamente ancha. Gente joven, alegre, con inquietudes de tipo intelectual, que estaba al día del movimiento cultural de España y que seguía la campaña iniciada en torno a la figura y a la obra de Valle-Inclán. Alli se reunían, entre otros, formando la élite de la tertulia, bautizada luego con el nombre de “Club de la Tijera”, el siempre pulcro y ceremonioso Juanito Vidal, el humorista Manolo Sánchez Peña, el hercúleo Emilio Cid, el prosaico Antonio Pillado, Pepe Fraga, Pedro Vidal y su hermano Enrique. Cuando esta peña tuvo conocimiento de la próxima llegada de Valle a Cambados acordó , más que rendirle un homenaje popular, exteriorizar su júbilo por la presencia de don Ramón en este pueblo,cuya figura componía tan bien en el histórico marco cambadés... Al efecto, al llegar Valle frente a la que iba a ser su morada, ve en la fachada de la citada taberna un gran rótulo en el que se leía: “El Club de la Tijera saluda al príncipe de las letras españolas don Ramón María del Valle-Inclán y se complace en darle la bienvenida, deseándole una grata estancia en esta tierra...”. A los pocos minutos se recibe en la taberna una caja de botellas de marca, con una tarjeta que decía; “Ramón María del Valle-Inclán, a ratos también canónigo de la tijera, agradece cordialmente la salutación de ese simpático y alegre Club”.

En Cambados visítano os intelectuais e amigos que tratou en Madrid. Caamaño afirma que veñen á nosa vila, o escritor Ramón Pérez de Ayala, o seu traductor ao francés M. Chaumié e os artistas Julio Romero de Torres e Rafael de Penagos, asiduos da tertulia madrileña do Novo Café de Levante. E tamén tivo que vir o pintor Anselmo Miguel Nieto, amigo dos anteriores, que lle fixo un retrato que custodia hoxe o Museo de Pontevedra e no que Valle aparece sentado, nun ambiente oscuro como lle gustaba a estes pintores de orientación simbolista (e ao mesmo Valle) e por detrás unha fiestra na que é posible ver unha vista da Ría de Arousa, probablemente pintada dende a casa de Dona Lucila.

sábado, 24 de agosto de 2013

FOTO IDENTIFICADA

Pois grazas a moitos colaboradores (Xoán Antonio Pillado, Sindo Mosteiro, Jacobo Domínguez e Enriqueta Rubio) temos identificados á maior parte dos protagonistas desta foto que  é  das festas da Pastora de 1926. Clika aquí para máis info.



GRAZAS!!


FOTO ORIXINAL


mércores, 21 de agosto de 2013

O PAZO DE BAZÁN (e 3)

Seguindo o libro de José Caamaño Bournacell, Estampas de Cambados de 1953, diremos que o primeiro Bazán en instalarse en Cambados foi Pedro Juan de Bazán y Heredia, veciño de Vilanova de Arousa onde aparece censado en 1588. Casou con María Pérez de Torres e veuse instalar a Cambados, primeiro probablemente na Modia e logo na Calzada, onde constrúe o primeiro Pazo da Calzada no solar que ocupaba a casa rectoral. Caamaño baseándose nun documento da época, que como é frecuente nel non indica cal é, describe o Pazo así: "casa alta con torre de dos altos muy espaciosa, la expresada casa con capilla, oratorio, dos patios, galerías, solanas y plazuelas, con diferentes salas y salones largos " (fin de la cita).


Escudo do antigo Pazo de Bazán insertado na fachada do actual Parador de Turismo. Aparecen as armas  dos Bazán (xadrez), os Torres, as flores de lis dos pérez, as ondas dos Mariño, as bandas xaqueladas dos Soutomaior e as canas dos Canabal.

Si comenta Caamaño que ten no seu poder copia do testamento de Pedro Bazán de Torres, fillo do anterior e cura párroco de Cambados e Santomé e creador do vínculo de "Mayorazgo" ou morgado para a casa de Bazán, práctica moi común entre as familias fidalgas para evitar a división das propiedades coa herencia, xa que deste xeito herda todo o fillo máis vello.  Pedro morre en 1677 e é soterrado na capela do Rosario da igrexa de Sta Mariña, como xa o fora a súa avoa María Pérez Torres. A herencia pasa ao seu irmán Mauro Bazán de Torres que "unió su suerte en matrimonio con una dama de la más rancia nobleza gallega: Doña Catalina Manuela Abraldes de Mendoza Feijóo Sotomayor y Caamaño" (Caamaño) da linaxuda familia dos Abraldes que tiñan enterramento na Catedral de Santiago. Mauro foi correxidor de Monforte e Cambados.



Herda a casa o seu fillo Benito José Bazán Abraldes de Mendoza que se dedicou á carreira militar e ao parecer desatendeu o coidado da casa familiar polo que tivo que iniciar a súa reparación ou reedificación, o seu xenro Francisco Calderón y Andrade, casado con María Jacoba Tomasa Bazán de Mendoza que pasaban longas temporadas en Cambados. A casa pasou logo a Pedro Juan Bazán de Mendoza, irmán da anterior e que prosigue a súa restauración segundo Caamaño "cambiando su antigua estructura hasta dejarla en la forma actual, acaso no tan típica como la primitiva, al desaparecer las solanas, claustros y espaciosa torre de dos altos, que era como una magnífica atalaya frente al mar de Arosa". Deixa a continuación Caamaño unha sombra de dúbida sobre as circunstancias nas que tivo lugar o falecemento de Pedro Juan en Madrid en 1788 e o testamento que este fixo un mes antes deixando por único herdeiro ao seu fillo Benito e desdecíndose doutras decisións tomadas con anterioridade respecto á súa segunda muller e ás dotes das súas fillas e tamén mostrando a súa oposición ao matrimonio da súa filla Luisa Bazán (da que falou Sánchez-Peña) con Juan José Pardo de Lama.

Entre a descendencia de Pedro Juan Bazán temos a dúas figuras ilustres, o seu fillo Pedro Pablo Bazán de Mendoza do que xa falou Emilio Ínsua  tamén neste blog e Emilia Pardo Bazán, bisneta de Luisa Bazán e Juan José Pardo, xa citados. Esperamos ter ocasión de falar de dona Emilia e os seus vínculos con Cambados noutro momento.

Unha das fillas de Pedro Juan, María Gaspara Bazán de Mendoza casou co IV Marqués de Montesacro, Julián de Zárate y Murga de xeito que entroncan así estas dúas casas fidalgas de Cambados. Pasará posteriormente a casa a María Valvanera Izquierdo y Zárate bisneta dos anteriores que como xa dixemos morre sen fillos e deixa en testamento as propiedades "aos pobres" de Cambados. Quen se beneficiou do legado testamentario non o sabemos con exactitude pero non foron precisamente os pobres. O caso é que o Pazo é adquirido polo Estado en 1964, en parte polas xestións feitas polo daquela Ministro de Información e Turismo, Manuel Fraga Iribarne e polo secretario de Turismo Pío Cabanillas Gallas (sobriño do noso poeta).


Esta foto debeu tomarse en datas próximas á venda do Pazo, non parece que estivese en moi mal estado de conservación polo que pensamos que foi unha mágoa que se derrubara totalmente.


O Pazo de Bazán é demolido para a construcción do actual parador do Albariño que imita a arquitectura en pedra das casas señoriais galegas pero que é de edificación moderna. Nada deixaron que saibamos do anterior pazo agás un blasón ou escudo na fachada do que xa falamos.




martes, 6 de agosto de 2013

Dúas olladas sobre A Calzada. Luís Rei

Deixamos de momento o Pazo de Bazán para poñer unha nova colaboración, esta vez do cambadés do Grove (ou viceversa), Luís Rei Núñez, que nos vai falar da Calzada de Cambados a través da visión dun poeta e un pintor, disfrutádeo.


            A Calzada de Cambados. Francisco Lloréns.  96 x 135 cm. Colección particular
 
Toda a veciñanza de Cambados e arredores sabe onde está A Calzada e poucos serán os que non pasaron ou pasearon por ela. Tamén han ser moitos os cambadeses que escoitaron ou leron o poema de Ramón Cabanillas titulado “A Calzada de Cambados”. Porén, posibelmente moi poucos saiban que existe un cadro do célebre artista Francisco Lloréns que leva o mesmo título e, consecuentemente, reproduce este singular espazo cambadés. Pois ben o lugar físico, os versos e a pintura vannos servir para contar unha historia. Velaí vai.

No estío de 1922 o pintor Francisco Lloréns Díaz veu pasar uns días de veraneo a Cambados. Veu coa súa xove esposa Eva Rodríguez e coa súa filliña Eva, que nacera o ano anterior. A vida sorríalle ao pintor xa que, ademáis do seu bo momento familiar, viña de obter a primeira medalla do Concurso Nacional de Bellas Artes o que o sitúaba alcanzando o cume da súa carreira artística.

O verán do 22 foi un verán de artistas en Cambados porque no concurso antes citado tamén foi premiado, coa terceira medalla, o escultor Francisco Asorey, que concurrira coa escultura “A Naiciña”, e como moitos críticos de arte e todos os amigos do escultor consideraron que un terceiro premio era pouca bagaxe para unha obra mestra coma aquela, organizouse en Cambados unha grandiosa homenaxe de desagravio ao noso escultor e poucos foron os artistas galegos de prestixio que faltaron á cita. Pintando, paseando coa familia e participando en festas cos amigos botou aqueles días Lloréns en Cambados.

Ese é, pois o contexto no que o pintor coruñés pintou esta obra, unha estampa familiar na que aparecen a súa muller e filla, unha imaxe optimista, retrato dun tempo seguramente feliz, para a que escolleu un marco luminoso e despexado. Así se pintou o cadro A Calzada de Cambados

O poema de Ramón Cabanillas que leva o mesmo título que a referida obra pictórica de Lloréns foi escrito no verán de 1925 e os versos saíron da pluma do vate para lembrar o cadro e honrar ao pintor. Comeza facendo xustiza á paisaxe, arte na que o poeta de Fefiñáns era un verdadeiro mestre. O ton da arrincada é alegre e calmo como o mar daquel asollado día.


Sol de vran . O mar de Arousa ,
de praia a praia tendido,
 canso de loitar , repousa .
Ceo azuado e senlleiro.
Limpóu de néboa á Curota
o maino vento mareiro.  

Esta primeira referencia á Curota xa nos dá indicios de que Cabanillas, falando do cadro, lembra a paisaxe que verdadeiramente se olla desde a Calzada, non a paisaxe pintada, porque o monte barbanzán non está na pintura de Lloréns. Pero vai ser moitos máis elementos paisaxísticos os que Cabanillas mira “de memoria” e Lloréns non viu ou non quixo meter no seu encadre, seguramente para non distraer ao espectador do que para el era o asunto central: o acougo e beleza dunha nai coidando unha neniña nunha delourada ribeira do Salnés.


Alá , na boca da ría ,
dende a solana da costa
o Con de Noro vixía.
A luz que cai brava e roxa
encende as cunchas de nácar
dos areeiros da Toxa,
atolada e cantareira
crava flechas de diamante
nos negros cons da ribeira ,
e , ardendo e brincando , chove
moída en pingas de ouro
nos pinales de Tragove.


Fai un paréntese o cronista neste punto, como groveiro de nación que é, para sinalar que nin o pintor nin o poeta “ven” nas súas respectivas obras a península de O Grove, que, porén, é o que ocupa o maior quiñón da paisaxe que se pode ollar desde a Calzada. Deixemos continuar a Cabanillas:

 
Nas ágoas craras e mornas ,
as velas albas ó sol,
agardan o leste as dornas.
Adiantan quedo quediño ,
perguiceiras, soñadoras,
durmíndose no camiño ,
deixando a popa , tras d-elas ,
leviáns ronseles de prata
coma regueiros de estrelas .


Remata o poeta a descrición da paisaxe física para comezar o rascuño da paisaxe emocional e nese punto os versos alónxanse do cadro. Mentres a quietude continúa presidindo a pintura, algo acontece no poema: un escurecemento do ánimo, un mal presaxio, unha tristura fonda e ignota que se anuncia:


Son as doce . Xoga o vento
c-o fino e dondo tanguido
 da campana do Convento ,
e rodan as badaladas
 sin rumbo, a ir e vir , voando
 coma pombas asombradas .
Da Isla a San Saturniño ,
pasa esguío , silenzoso ,
retinto corvo mariño.
Vai lanzado ras das ágoas
coma venablo firente,
agoiro de loito e bágoas.



Os versos finais do poema caballiniano supoñen unha brusca virada no fío do relato, de facto só se entenden cabal e completamente se coñecemos o cuadro de Lloréns e a historia dos personaxes:

 
¡Neniña, gomo de rosa,
que á sombra dos vellos olmos
floreces leda e ditosa 
¡Baixo os maternos coidados
bicada do mar de Arousa
na Calzada de Cambados,
que lonxe estás nesta hora
de saber que anda no aire
unha frecha feridora!

¡Dalle un bico a túa nai,
neniña, gomo de rosa!
¡Dalle un bico que se vai!



   Efectivamente a nai da neniña, Eva Rodríguez, finou no verán de 1925, tres anos despois daquel estío no que foi pintada polo seu marido na Calzada de Cambados e o poema que estamos glosando foi o pésame emocionado que Ramón Cabanillas lle dedicou ao seu amigo Francisco Lloréns.  

Luís Rei

Maio de 2013
 

xoves, 1 de agosto de 2013

O PAZO DE BAZÁN E A FESTA DO ALBARIÑO (2)

O Pazo de Bazán está moi unido ás orixes da festa do Albariño. A primeira edición da festa tivo lugar en 1953 por iniciativa de Bernardino Quintanilla. O I Concurso do Albariño fíxose na finca ou horta de Ánxel Botana (xenro de Ramón Cabanillas), repetiuse escenario na edición de 1954 e 55 e en 1956 faise na finca da casa dos Pazos ou de Ulloa.

A  primeira comida do Albariño foi na horta de Botana un 28 de agosto de 1953, festa da Pastora. Manolo Pillado  deixanos un comentario no que identifica a todos os personaxes desta foto, de esq a dta: Manuel Pillado Fernández, Bernardino Quintanilla, Notario de Vigo, Ernesto Zárate, José Otero Otero e Isidoro Millán.

Os asistentes van aumentando e a horta de Botana quédase pequena. No 1958 por mor da chuvia o xantar celébrase na Cultural en no 1959 empézase a utilizar a horta do Pazo de Bazán.

Estas fotos que aparecen a continuación corresponden ao xantar de 1959 na horta ou xardíns do Pazo de Bazán.


Presidiron o xantar de esq a dta: Alberto Casal, o escritor Álvaro Cunqueiro, a xornalista Mª Victoria Fernández España, o alcalde Andrés Iglesias, con traxe branco o escritor José María Castroviejo e á dereita de todo Antonio "Tucho" Magariños.


Tamén asisten nesta edición Celso Emilio Ferreiro e Plácido Castro del Río. A festa foi durante moitos anos un lugar de encontro de intelectuais galegos e de exaltación galeguista, como ten remarcado o xornalista Benito Leiro.


Discurso de Álvaro Cunqueiro


 Álvaro Cunqueiro foi un gran valedor da festa, asistiu moitos anos e falou repetidamente na prensa de Cambados, do Albariño e da súa festa, traemos aquí un deses estupendos artigos:


Nunha edición dos anos 70 Cunqueiro descúlpase no Faro de Vigo por non asistir ese ano á festa. O feito de que tampouco acuda o seu amigo José María Castroviejo e certo desacordo co rumbo que está tomando a celebración, son as motivacións principais:

"Pero me veo obligado a decir que en la nación de los albariñenses, José María y yo, como el escribano del Albariño, Alberto Casal, éramos, y somos, fieles de una manera muy nuestra y libre , amorosa. Y el vino Albariño lo sabía, y lo sabe. Por ello, entre otras cosas, hemos querido para el Albariño, siempre, una fiesta un poco diferente a la que se le viene haciendo, una fiesta popular y gozosa, una romería".

Pois a nós tamén nos gustaría outro tipo de festa na que a cultura teña maior presenza e os políticos  menos. Onde sexan compatibles a diversión , o consumo moderado de alcohol e a promoción turística.





luns, 29 de xullo de 2013

O PAZO DE BAZÁN (1)


Empezamos esta entrada cun texto escrito por Xaquín Sánchez Peña na súa Historia de Cambados:

No apartado de casas señoriais de Cambados di:

"La de Izquierdo: tiene huerta de 56 ferrados y 7 concas, limitando al Norte con el camino que conduce al crucero de Vilariño, Sur, muro que la divide de las cortes (?) que perteneció a la familia de Peña (hoy Rodiño), Este, la robleda e iglesia de S. Francisco y Oeste, la Calzada que la divide de playa mar. En la actualidad está dividida por la carretera de Gondar a Villagarcía, quedando unida a la casa la cantidad de 10 ferrados y La Granja llamada de Bazán tiene 26 ferrados y tres concas (...) El apellido de Bazán proviene de una palabra vasca que significa "todos de una calidad", en la lucha contra los moros, Sancho VIII, rey de Navarra, ennobleció a todos los baztaneses, su blasón es el tablero de ajedrez. (...) La huerta es hermosa aun cuando está dividida por las carreteras que conducen de Gondar a Villagarcía y de Cambados a Pontevedra y por el camino que va a la Iglesia de S. Francisco (...)

El 5 de julio de 1784 nació aquí D. Miguel Pardo Bazán, hijo de Doña Luisa Bazán Ojea de Mendoza y de padre desconocido, fue bautizado el mismo día, habiendo sido padrinos D. Julián Zárate y Murga, Marqués de Montesacro, residente en Sto Tomé do Mar. Al año siguiente el 17 de junio D. Juan José Pardo, capitán del real cuerpo de artillería, declaró ser el padre de D. Miguel. D. Juan José es hijo de D. Pedro Patiño y Doña Ángela Pardo de Cela, natural de S. Julián de Coirós. D. Miguel Pardo Bazán casó en 1821 en La Coruña con Doña Joaquina Mosquera y Ribera, teniendo por hijo a D. José pardo Bazán, abogado en La Coruña de quien era hija Doña Emilia Pardo Bazán".

Falando de "La de Izquierdo" referíase Sánchez-Peña á última dona do Pazo de Bazán: María de la Valvanera Salomé Izquierdo Zárate que casara con Juan Armada Losada, pasando a ser entón Marquesa consorte de Figueroa. Neste matrimonio uníanse as tres grandes casas fidalgas de Cambados: os Zárate (Santomé), os Bazán e os Figueroa (Fefiñáns). Pero a parella non tivo descendencia, parece que a natureza nega fillos a quen ten para mantelos e viceversa. "A de Izquierdo" morre o 23 de agosto de 1952 e no seu testamento deixa a súa herencia ao que despois será o Asilo de ancianos desamparados de Cambados.

María Valvanera Izquierdo aparece nesta foto sentada no centro esquerda da imaxe, co rostro lixeiramente de perfil. Recoñecemos tamén na esquina superior esquerda a un novo Plácido Castro. A foto é da festa da Pastora de 1926. Agradeceriamos que si alguén recoñece a máis personaxes na foto que nolo faga saber.  Pois Xoán Antonio Pillado axudounos, el pensa, e cremos que acerta, que o home vello que está a carón de Plácido Castro é o Marqués de Figueroa, Juan Armada Losada, marido de Valvanera Izquierdo. A figura que está detrás do cura que apoia a súa man é Enrique Vidal. A carón do cura pode estar o mestre Antonio Magariños Granda. E finalmente o 2º home abaixo á dereita pode ser o alcalde de Cambados nesas datas: Juan Salgado Pérez. Tamén nos comenta X. Antonio que:

"A presenza de Plácido Castro tén a súa explicación. Nesta época acompañaba á súa nai, que viña tomar os baños á Toxa, pero que paraba en Cambados, como moita outra xente que collía a diario a motora para desplazarse ao balneario. Neste ano de 1926 Plácido Castro colabora coa organización das Festas da Pastora, que daquela eran as máis importantes de Cambados. Esta colaboración valeralle que a Corporación Municipal tome un acordo plenario no que lle amosa o seu agradecemento e felicitación". 

Tamén Sindo Mosteiro botou unha man, pensa que a figura con bigote que está nun extremo á dereita da foto é o avogado cambadés José González Fraga do que pode que falemos noutra ocasión grazas aos datos e fotos que o propio Sindo nos facilitou. Grazas!



Seguindo o relato de Sánchez-Peña, collimos este plano do recomendable libro de Jacobo Domínguez sobre a "Juventud" de Cambados. Nel aparece delimitada con forma máis ou menos triangular, a "Granxa de Bazán", ese terreo da familia do Pazo de Bazán que quedou separado do resto da propiedade pola construcción da estrada de Vilagarcía a Gondar (hoxe Avda de Madrid que vén da rúa real) e a estrada de Cambados a Pontevedra. No plano vense claramente fitos de referencia que cita S-P no seu texto e tamén aparece á esquerda marcada a horta do Pazo da familia Taboada (onde estivo o supermercado Moldes, na praza Ramón Cabanillas). Na parte inferior a Carballeira de S. Francisco (expropiada pola desamortización aos frades do antigo Convento franciscano de Cambados) e onde se celebraba unha feira de gando. No plano aparece sinalado: "Campo de la Fer(ia).

Ese terreo da Granxa de Bazán, tal como nos conta Jacobo no seu libro, foi donado por Valvanera Izquierdo para a construcción dun edificio para a "Juventud Católica", iniciativa do párroco Jesús Rodriguez Cadarso.

Volvemos ao texto de S-P para falar dos escudos. O Pazo de Bazán será destruído totalmente para contruír o actual Parador do Albariño (volveremos sobre isto noutra entrada). Porén da verxa exterior que o rodeaba conservouse algún elemento como os dous escudos que flanqueaban a entrada:


Na esquerda aparece un escudo co "jaqueladao" ou axedrezado do que falaba S-P, símbolo dos Bazán. No da dereita (abaixo) seguindo o libro de heráldica de J. Vázquez Casais comentaremos que aparece unha coroa de Marqués, a salutación AVE MARÍA GRATIA PLENA dos Mendoza e no cuartel inferior as 3 flores de lis dos Pérez.




sábado, 27 de xullo de 2013

DOCUMENTAL DE 1951 NO QUE APARECE CABANILLAS

En xullo de 1951 ten lugar, organizado polo Padroado Rosalía de Castro, unha visita aos "lugares Rosalianos", é dicir aos fitos básicos da vida da poeta. A visita tivo lugar o 15 de xullo, cabodano de Rosalía. A excursión sae de Santiago e visita: Ortoño, Bastavales, O Pazo de Lestrove, A Hermida, o Pazo de Arretén, a Igrexa de Iria e o Cemiterio de Adina. En cada etapa algún dos participantes fai unha pequena intervención: Sebastián Martínez-Risco, Paulino Pedret, Pura Vázquez, José Mosquera... Estes actos complétanse cos celebrados o 24 e 25 de xullo en Santiago: reunión do Padroado no Colexio San Clemente (hoxe IES Rosalía Castro) e ofrenda floral diante do monumento á escritora no Paseo da Ferradura, no que interveñen Otero Pedrayo, Cabanillas e o Marqués de Figueroa, Juan Gil Armada e visita da tumba da poeta en Bonaval. É a única aparición de Cabanillas, que saibamos,  nun documental. Aparecen tamén un novo Xose Manuel Beiras, García-Sabell, Fermín Penzol e a súa dona Blanca, Valentín Paz-Andrade, Ramón Piñeiro e outros galeguistas.

Por iniciativa de  Antón Beiras, médico galeguista e aficionado ao cine, grávanse as imaxes que logo se montan no documental: "Pelerinaxe lírica aos lugares rosalianos" que foi reeditada fai uns anos por iniciativa do Diario de Pontevedra, O Progreso e a Fundación Caixa Galicia. Na introdución varios personaxes, xa falecidos, presentan o documental : Francisco Fernández del Riego, Borobó, Pura Vázquez e a viúva de Antón Beiras a pedagoga Antía Cal. De casualidade o atopamos en youtube e o traemos hoxe aquí. Moi recomendable.


luns, 22 de xullo de 2013

O PAZO DE FEFIÑÁNS PÓDESE VISITAR






Festa de San Bieito

 
 



Xa desde fai uns meses e despois da restauración acometida nas cubertas é posible visitar o Pazo de Fefiñáns. Unha xoia da arquitectura civil galega. Podes consultar prezos e contacto neste enlace.

"Nesta histórica vila de orixe xermánica asentáronse os señores da casa de Valladares coa autorización da Igrexa Compostelá, probablemente no s. XIV, edificando a súa casa-pazo no solar que ocupa actualmente o Pazo de Fefiñáns. Onde agora se atopa a igrexa existía, xa dende o s. XI, un mosteiro bieito.

O título nobiliario de Conde de Fefiñáns remóntase a principios so s. XII, como o demostran as tres bandeiras procedentes da conquista de Ciudad Rodrigo, doadas á Catedral de Santiago. No último terzo do s. XV a vila segregouse da xurisdición arcebispal a favor de Filipe II, quen a cedería a D. Gonzalo de Valladares, "O Vello", fundador do morgado de Fefiñáns en 1562 e avó do primeiro Vizconde de Fefiñáns. O s. XVII será o momento histórico máis importante da vila e dos señores de Fefiñáns coa construción do pazo, a administración de xustiza, a reforma da Igrexa de S. Bieito, o levantamento do muiño das mareas de Tragove e o primeiro peirao erixido na baía cambadesa. Xa desde o s. XIX, cos primeiros concellos constitucionais, Fefiñáns integrarase no de Cambados, fusionándose as tres antigas xurisdiccións de Sto Tomé do Mar, Fefiñáns e Cambados."

Así empeza a explicación sobre o Pazo nos folletos que se entregan coa visita, foi feito o texto polo historiador cambadés, Jacobo Domínguez Pedreira.

Aproveitamos dende este blog para recomendar a visita a esta xoia arquitectónica que temos tan preto e que resulta tan descoñecida para os veciños e veciñas de Cambados. É unha mágoa non aproveitar  a magnífica oportunidade que se nos dá de coñecer o Pazo, recén declarado Ben de Interese Cultural (BIC) a ao mesmo tempo contribuír ao seu mantemento. Para abrir boca poño aquí unhas fotos dalgunhas cousas que poderedes ver na visita:



Escaleira nobre de acceso ao Pazo


Salón decorado con papel pintado do s. XVIII traído dende París, na mesma estancia pódese ver o retrato en bronce que Asorey lle fixo ao malogrado Miguelito Gil Armada  e tamén unha obra en  mármore do escultor Benlliure




Comedor, vese na parede dereita o retrato do Catedrático de medicina Miguel Gil Casares obra de Jesús Corredoyra